mahadbt anudan list आजच्या धावपळीच्या युगात शेती करणे अधिक सोपे, जलद आणि कार्यक्षम बनवण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा वापर अपरिहार्य झाला आहे. महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांचे जीवनमान उंचावण्यासाठी आणि शेती उत्पादन वाढवण्यासाठी राज्य शासनाचा कृषी विभाग ‘कृषी यांत्रिकीकरण योजने’च्या (Farm Mechanization Scheme) माध्यमातून एक मोठे पाऊल उचलत आहे. या योजनेत ट्रॅक्टरपासून ते काढणीपश्चात प्रक्रिया युनिट्सपर्यंत १०० हून अधिक कृषी अवजारांच्या खरेदीवर ४०% ते ५०% पर्यंत भरघोस अनुदान दिले जाते..
ही योजना केवळ महागड्या यंत्रांवरच नाही, तर अगदी छोट्या बैलचलित आणि मनुष्यचलित औजारांवरही आर्थिक पाठबळ पुरवून, राज्यातील प्रत्येक शेतकऱ्याला आधुनिक शेतीचा फायदा घेण्याची संधी देत आहे.
अनुदानाची रचना: कोणाला किती लाभ? mahadbt anudan list
mahadbt anudan list या योजनेचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे यात सर्व प्रकारच्या शेतकऱ्यांसाठी खास तरतूद करण्यात आली आहे. अनुदानाच्या दरात लाभार्थ्यांच्या प्रवर्गावर आधारित फरक आहे:
- ५०% अनुदान (विशेष प्रवर्ग): अनुसूचित जाती/जमाती, अल्प व अत्यल्प भूधारक शेतकरी (ज्यांच्याकडे ५ एकरपेक्षा कमी जमीन आहे) आणि महिला शेतकऱ्यांसाठी अवजारांच्या किमतीवर ५०% पर्यंत अनुदान दिले जाते.
- ४०% अनुदान (सर्वसाधारण प्रवर्ग): वरील विशेष प्रवर्गात मोडत नसलेल्या इतर सर्व शेतकऱ्यांसाठी ४०% अनुदान उपलब्ध आहे.
लक्षात ठेवा: हे अनुदान शासनाने प्रत्येक अवजारासाठी निश्चित केलेल्या कमाल अनुदान मर्यादेच्या अधीन असते. म्हणजे, जर ४०% अनुदान मिळाले तरी, ते अनुदान एका विशिष्ट कमाल रकमेपेक्षा जास्त नसेल.
कोणती कृषी अवजारे अनुदानासाठी पात्र आहेत?
कृषी यांत्रिकीकरण योजनेची व्याप्ती खूप मोठी आहे, यात शेतीच्या प्रत्येक टप्प्यासाठी लागणारी यंत्रसामग्री समाविष्ट आहे.
१. शेतीची मूलभूत शक्ती: ट्रॅक्टर आणि पॉवर टिलर
- ट्रॅक्टर: शेतीच्या आकाराप्रमाणे विविध HP (Horsepower) क्षमतेच्या ट्रॅक्टर खरेदीसाठी अनुदान मिळते. विशेष प्रवर्गासाठी रु. १,२५,००० तर इतरांसाठी रु. १,००,००० पर्यंत अनुदान मिळू शकते.
- पॉवर टिलर: लहान शेतीसाठी अत्यंत उपयुक्त असलेल्या पॉवर टिलरसाठी क्षमतेनुसार रु. ७०,००० ते रु. ८५,००० पर्यंत अनुदान दिले जाते.
२. जमीन सुधारणा आणि पूर्वमशागत
रोटाव्हेटर, नांगर (पल्टी प्लॉऊ), कल्टीव्हेटर (मोगडा), पॉवर वखर, लेझर लँड लेव्हलर (जमीन सपाट करण्याचे यंत्र) आणि बंड फॉर्मर (सरी-वरंबे तयार करणारे यंत्र) अशा अनेक महत्त्वाच्या औजारांचा यात समावेश आहे.
३. पेरणी आणि लागवड
आधुनिक शेतीत अत्यंत आवश्यक असलेले बीबीएफ (Raised Bed Planter), न्यूमॅटिक प्लांटर (तंतोतंत पेरणीसाठी), ऊस लागवड यंत्र, भात लावणी यंत्र (राईस ट्रान्सप्लांटर) आणि विविध प्रकारची सीड ड्रील यांवर अनुदान उपलब्ध आहे.
४. आंतरमशागत आणि पीक संरक्षण
तण काढण्याचे काम सोपे करणाऱ्या पॉवर विडर, तसेच वेगाने फवारणी करण्यासाठी लागणाऱ्या ट्रॅक्टरचलित फवारणी यंत्रावर (Sprayer) देखील शेतकऱ्यांना अनुदान मिळते.
५. काढणी, मळणी आणि पालापाचोळ्याची विल्हेवाट
mahadbt anudan list काढणीची कामे वेळेत पूर्ण करण्यासाठी कम्बाईन हार्वेस्टर, रिपर कम बाइंडर, विविध पिकांचे मळणी यंत्र (थ्रेशर) आणि पर्यावरणासाठी महत्त्वाचे असलेले ऊस पाचट कुट्टी यंत्र (Straw Reaper/Shredder) यांसारख्या मोठ्या आणि लहान यंत्रांवर आर्थिक मदत दिली जाते.
६. प्रक्रिया युनिट्स: मुल्यवर्धनासाठी ६०% अनुदान!
शेतकऱ्यांनी केवळ उत्पादन न करता त्यावर प्रक्रिया करून अधिक नफा कमवावा यासाठी, मिनी राईस मिल, मिनी डाळ मिल, ऑईल मिल, क्लिनर-कम-ग्रेडर, ड्रायर आणि डीहायड्रेशन युनिट्स अशा प्रक्रिया संचांसाठी ६०% पर्यंत विक्रमी अनुदान दिले जाते.
‘कृषी औजार बँक’ (Custom Hiring Center) योजना
ज्या शेतकऱ्यांना मोठी यंत्रे स्वतः विकत घेणे शक्य नाही, त्यांच्यासाठी शेतकरी गट, शेतकरी उत्पादक कंपन्या (FPO) आणि सहकारी संस्थांना एकत्र येऊन ‘कृषी औजार बँक’ (म्हणजे यंत्रे भाड्याने देणारे केंद्र) स्थापन करण्यासाठी प्रोत्साहन दिले जाते.
लाभ: या केंद्राच्या भांडवली खर्चाच्या ४०% पर्यंत शासकीय अनुदान मिळते. यामुळे लहान शेतकरी वाजवी दरात महागड्या यंत्रांचा वापर करू शकतात.
अर्ज प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रे
mahadbt anudan list या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी कोणतीही कार्यालयात जाण्याची गरज नाही, संपूर्ण प्रक्रिया ऑनलाइन आहे.
अर्ज कुठे करावा?
- ‘आपले सरकार महाडीबीटी‘ (MahaDBT) या महाराष्ट्र शासनाच्या अधिकृत पोर्टलवर अर्ज करणे बंधनकारक आहे.
मुख्य कागदपत्रे:
- आधार कार्ड
- ७/१२ उतारा आणि ८-अ दाखला (जमिनीचा पुरावा)
- जातीचा दाखला (विशेष प्रवर्गासाठी)
- खरेदी करावयाच्या अवजाराचे कोटेशन
- बँक पासबुक (आधार-संलग्न खाते आवश्यक)
अर्ज केल्यानंतर ऑनलाइन सोडत (लॉटरी) पद्धतीने लाभार्थ्यांची निवड केली जाते. निवड झाल्यानंतर, पूर्वसंमती मिळाल्यावरच शेतकरी अवजाराची खरेदी करू शकतात. अनुदानाची रक्कम थेट शेतकऱ्याच्या आधार-संलग्न बँक खात्यात जमा केली जाते.
या योजनेचा लाभ घेऊन आपल्या शेतीत तंत्रज्ञान आत्मसात करा आणि अधिक उत्पादन व नफा मिळवण्याचा मार्ग प्रशस्त करा! अधिक माहितीसाठी आजच महाडीबीटी पोर्टलला भेट द्या.